Θεραπευτική Ιππασία

Όσο και αν ακούγεται καινοτόμα και σχετικά καινούρια θεραπευτική παρέμβαση , η θεραπευτική ιππασία ξεκινάει από την αρχαιότητα. O όρος ιπποθεραπεία πρωτοαναφέρθηκε στον Ξενοφώντα στο βιβλίο «Περί ιππικής», περιγράφοντας τη σχέση ίππου και ιππέα, ανακαλύπτοντας πως η σχέση ίππου και ιππέα ωφελεί και τους δυο. Ενώ ο Ιπποκράτης πρώτος ανακάλυψε την θεραπευτική ιδιότητα της ιππασίας , λέγοντας πως η ιππασία στον καθαρό αέρα δυναμώνει τους μυς και τους πνεύμονες και τους κρατάει σε καλή κατάσταση.

Σήμερα η θεραπευτική Ιππασία κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος ανάμεσα στις υπάρχουσες θεραπευτικές παρεμβάσεις. Ουσιαστικά πρόκειται για μια θεραπευτική παρέμβαση κατά τη διάρκεια της οποίας χρησιμοποιείται το άλογο ως μέσο ώστε το άτομο να κατακτήσει κάποιους στόχους ανάλογα την ανάγκη του. Αντίθετα με άλλες θεραπευτικές παρεμβάσεις, η θεραπευτική ιππασία μπορεί να αξιοποιηθεί σε ένα ευρύ φάσμα ειδικών αναγκών και αναπηριών. Αυτή η μορφή παρέμβασης επικεντρώνεται στη σχέση που χτίζεται μεταξύ ατόμου , αλόγου και εκπαιδευτή.

Πότε ενδείκνυται;

Σε άτομα με νευρολογικές βλάβες: μυϊκή δυστροφία, εγκεφαλικό επεισόδιο, εγκεφαλική παράλυση, σκλήρυνση κατά πλάκας, πολιομυελίτιδα, δισχιδής ράχη

Σε άτομα με αναπτυξιακές διαταραχές: ΔΑΔ/ Αυτισμός, Σύνδρομο Down, Νοητική Υστέρηση, Προβλήματα Συμπεριφοράς, Ψυχικές Διαταραχές, Υπερκινητικότητα

Σε άτομα με δυσκολίες μάθησης: Δυσλεξία, ΔΕΠ-Υ

Σε άτομα με ορθοπεδικά προβλήματα: Απουσία ή παραμόρφωση άκρων, σκολίωση, κύφωση

και επίσης σε άτομα τυφλά και κωφά.

 Η διαδικασία της Θεραπευτικής Ιππασίας

Η θεραπευτική Ιππασία γίνεται σε ειδικά κέντρα θεραπευτικής ιππασίας υπό την εποπτεία του καθηγητή ειδικής φυσικής αγωγής, των ψυχολόγων, των ειδικών θεραπευτών. Συνήθως, κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας πρέπει να παρευρίσκεται ένας εκπαιδευτής θεραπευτικής ιππασίας, ένας οδηγός αλόγου και δύο βοηθοί που θα στέκονται στα πλάγια και θα γνωρίζουν ιππασία.

Οι ασκήσεις πάνω στο άλογο δεν είναι οι ίδιες για όλα τα άτομα. Πρόκειται για εξατομικευμένο πρόγραμμα, κατά το οποίο οι ειδικοί θεραπευτές αξιολογούν το άτομο και σχεδιάζουν το ειδικό θεραπευτικό πρόγραμμα, ώστε να ανταποκρίνεται στους στόχους και στις ανάγκες του κάθε ατόμου. Συνήθως οι ασκήσεις ( ιππαστί, πλάγιο κάθισμα, όρθια θέση, ύπτια, πρηνή, τετραποδική, γονυπετής) γίνονται από διαφορετικές θέσεις, ανάλογα πάντα των στόχων και των δυνατοτήτων του ατόμου.

Πώς θεραπεύει το άλογο?

Η τρισδιάστατη κίνηση του αλόγου (δηλ. μπρος-πίσω, πάνω- κάτω, δεξιά-αριστερά), γυμνάζει το άτομο παθητικά, με αποτέλεσμα τα άτομα με δυσκολία στην κίνηση να αναπτύσσουν τους μύες τους. Ακόμη, το άτομο ασκεί την ισορροπία του, πάνω στο άλογο. Το βάδισμα του αλόγου, θεωρείται πρότυπο βαδίσματος και ταυτόχρονα το πιο κοντινό με το βάδισμα του ανθρώπου. Επομένως, είναι ιδανικό για τα άτομα με κινητικά προβλήματα. Επίσης, το ευθύ κάθισμα, διευκολύνει την αναπνοή.

Ακόμη, η θερμότητα που εκπέμπει το άλογο έχει ως αποτέλεσμα τη χαλάρωση των ατόμων με σπαστικότητα.

Όμως, ίσως ο ψυχολογικός παράγοντας στα άτομα με κινητικές αναπηρίες είναι ο πιο σημαντικός. Τα άτομα με κινητική αναπηρία ξεφεύγουν από το αναπηρικό καροτσάκι και πλέον η προέκτασή τους είναι το άλογο. Έτσι, νιώθουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, ένα αίσθημα ελευθερίας και ανεξαρτησίας και για πρώτη φορά μπορούν και αντικρίζουν τους άλλους από πάνω προς τα κάτω και όχι από κάτω προς τα πάνω όπως συνήθιζαν λόγω του αναπηρικού αμαξιδίου.

Αποτελέσματα Ερευνών

Τα αποτελέσματα των ερευνών σχετικά με τους τομείς που παρατηρείται βελτίωση είναι εντυπωσιακά. Στον συναισθηματικό/ ψυχολογικό τομέα βλέπουμε ότι τα άτομα αποκτούν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, συγκέντρωση προσοχής και μείωση της επιθετικής συμπεριφοράς. Επίσης, όσον αφορά το σώμα, η άσκηση με το άλογο βοηθάει τον αναβάτη να αποκτήσει ισορροπία, σωστή στάση σώματος, ανάπτυξη των μυών και ευθύ κάθισμα ενώ ταυτόχρονα ελαττώνει τους μυϊκούς πόνους και τη σπαστικότητα των κινήσεων. Όπως αναφέραμε προηγουμένως η κίνηση του αλόγου ακολουθεί τα πρότυπα της κίνησης του ανθρώπου, με αποτέλεσμα να βελτιώνει τη βάδιση και να αναστέλλει τις παθολογικές κινήσεις. Τέλος, είναι μια μορφή γυμναστικής που αυξάνει την αντοχή του αναβάτη και βελτιώνει το καρδιοαναπνευστικό του σύστημα.

Σε κάθε περίπτωση η θεραπευτική Ιππασία είναι κάτι παραπάνω από μια απλή βόλτα με το άλογο και από ένα μάθημα ιππασίας. Είναι μια ολιστική θεραπευτική παρέμβαση, η οποία με το κατάλληλα καταρτισμένο προσωπικό το οποίο θα δράσει συνδυαστικά με την υπάρχουσα θεραπευτική παρέμβαση, μπορεί να επιφέρει πολύ θετικά αποτελέσματα.

Από την Βασιλείου Θάλεια 

Εκπαιδευτικός, Ειδικη Παιδαγωγός, Εκπαιδευόμενη Διερμηνέας ΕΝΓ

Πτυχιούχος Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, Κατ/νση ψυχολογίας Εθνικό και Καποδιστριακο Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)

Ειδικής Αγωγής και Επαγγελματικός Προσανατολισμός ( Εθνικό και Καποδιστριακο Πανεπιστήμιο Αθηνών ) Μεταπτυχιακά – μετεκπαιδεύσεις

M.A. In Special Education Needs and Dyslexia ( Liverpool John Moores University, UK, ( LJMU)

Εκπαιδευόμενη Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας 

Κάτοχος Επάρκειας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας (ΕΝΓ)

Κάτοχος διπλώματος Ανάγνωσης κ Γραφής Συστήματος Τυφλών Braille