Τα Ωφέλη των Σκύλων σε Άτομα με Αυτισμό

Σίγουρα έχετε ακούσει πολλά για τις ευεργετικές ή ακόμη και τις θεραπευτικές ιδιότητες ορισμένων ζώων σε κάποιες ασθένειες , σύνδρομα και διαταραχές. Σε αυτό το άρθρο θα αναφερθούμε στην επίδραση των σκύλων στα άτομα που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού. Συγκεκριμένα, πολλές μελέτες έχουν εστιάσει στις ευεργετικές ιδιότητες του καλύτερου φίλου του ανθρώπου απέναντι σε αυτά τα άτομα και πολύ περισσότερο στα παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού. Όμως, σε αντίθεση με διάφορες άλλες αναπηρίες, στην περίπτωση του αυτισμού, οι σκύλοι χρησιμοποιούνται πιο πολύ για συναισθηματική κάλυψη και στήριξη των παιδιών αυτών. Οι διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού περιλαμβάνουν ελλείμματα στην κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία με τους άλλους, καθώς επίσης και ασυνήθιστες στερεοτυπικές και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές. Κατά καιρούς, στο εξωτερικό έχουν υιοθετηθεί στρατηγικές παρέμβασης με βάση την εκμετάλλευση της υφιστάμενης συναισθηματικής σχέσης ανθρώπου και σκύλου με σκοπό την εξάλειψη αυτής της δυσκολίας των αυτιστικών ατόμων στον αισθητηριακό και συναισθηματικό τομέα. Στο εξωτερικό αυτές οι παρεμβάσεις γίνονται με τους λεγόμενους σκύλους-βοηθούς και σκύλους θεραπευτές (Assisteddogsandtherapydogs) (Berryetal., 2013). Αναφορά σε αυτά τα εκπαιδευμένα σκυλιά θα γίνει σε άλλο άρθρο, αφού εδώ θα αναφερθούμε κυρίως στα κατοικίδια σκυλιά που και αυτά έχουν πολλά να προσφέρουν.

Συνήθως τα άτομα που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού επιδεικνύουν κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως αντικοινωνική συμπεριφορά και κοινωνική απομόνωση που φέρει ως αποτέλεσμα την έλλειψη φίλων. Επομένως, η αλληλεπίδραση με ένα σκύλο μπορεί να καλύψει αυτό το κενό της συντροφικότητας και το παιδί να αποκτήσει ένα πιστό φίλο και μια μόνιμη παρέα. Όλοι γνωρίζουμε πως ένα σκυλί γίνεται συχνά ο πόλος έλξης των παιδιών και συνήθως όλα τα μικρά παιδιά επιθυμούν να παίξουν μαζί του.   Ένας σκύλος μπορεί να προσελκύσει και άλλα παιδιά με αποτέλεσμα να φέρει το παιδί με αυτισμό σε επαφή με άλλους συνομήλικούς του και σιγά σιγά το παιδί να αναπτύξει κοινωνικές δεξιότητες και να δημιουργήσει φιλίες.

Πιθανά προβλήματα που ενδέχεται να ενσκήψουν και λύσεις

Ωστόσο, θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στην περίπτωση που έχουμε να κάνουμε με παιδί με αυτισμό και αυτό γιατί τα παιδιά αυτά συνήθως επιδεικνύουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που ορισμένες φορές μπορεί όχι μόνο να μη βοηθήσουν το παιδί, αλλά να του δημιουργήσουν μεγαλύτερη ταραχή και αποδιοργάνωση. Δύο σημαντικοί παράγοντες που θα πρέπει να ληφθούν οπωσδήποτε υπόψη, είναι η υπερευαισθησία και πιο συγκεκριμένα η ευαισθησία στους ήχους και στο άγγιγμα. Τα περισσότερα παιδιά με αυτισμό δεν αντέχουν τους έντονους ήχους και τις φωνές. Αυτοί οι ήχοι είναι πιθανό να δημιουργήσουν στα άτομα που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού πολλή μεγάλη ταραχή. Αυτό βέβαια δεν είναι λόγος να αποκλείσουμε την υιοθεσία του σκύλου, απλά υιοθετούμε ένα ήρεμο σκυλάκι που δε γαβγίζει, ούτε έχει δυνατή φωνή.

Η ευαισθησία στο άγγιγμα, είναι ένας σημαντικός παράγοντας επίσης. Κάποια παιδιά με αυτισμό δεν αντέχουν καθόλου το άγγιγμα, κάποια άλλα όμως, είναι πιο δεκτικά. Στην πρώτη περίπτωση θα πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά την υιοθεσία του σκύλου και να συμβουλευτούμε τον ειδικό που παρακολουθεί το παιδί. Στην περίπτωση που το παιδί είναι κάπως πιο δεκτικό, απλώς θα πρέπει να συμβουλευτούμε τον κτηνίατρό μας και να επιλέξουμε ένα σκυλάκι λιγότερο διαχυτικό με μαλακό τρίχωμα.

Θετικές Αντιδράσεις

Τελικά, έχει παρατηρηθεί από έρευνες πως τα περισσότερα παιδιά αλληλεπιδρούν θετικά με το σκύλο τους. Τα παιδιά μαθαίνουν να μοιράζονται το χώρο τους και τα παιχνίδια τους. Επίσης έχει παρατηρηθεί και θετική επίδραση στον αισθητηριακό τομέα. Μια ερμηνεία γι αυτήν την επιτυχημένη αλληλεπίδραση παιδιού με αυτισμό και σκύλου, ίσως είναι η διαφορετική έκφραση ή καλύτερα η έλλειψη έκφρασης από το πρόσωπο του σκύλου. Αυτή η διαφορετική έκφραση καθιστά το σκύλο προσεγγίσιμο για ένα παιδί με αυτισμό.

Η υιοθεσία ενός σκύλου ίσως αποφέρει πολλές περισσότερες θετικές αντιδράσεις σε ένα άτομο με αυτισμό. Σε κάθε περίπτωση μην ξεχνάτε να συμβουλεύεστε τους ειδικούς που συνεργάζεται το άτομο που βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού και από εκεί και πέρα μια επίσκεψη στον κτηνίατρο για μια κουβεντούλα θα σας πείσει!

Από την Βασιλείου Θάλεια 

Εκπαιδευτικός, Ειδικη Παιδαγωγός, Εκπαιδευόμενη Διερμηνέας ΕΝΓ

Πτυχιούχος Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, Κατ/νση ψυχολογίας Εθνικό και Καποδιστριακο Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)

Ειδικής Αγωγής και Επαγγελματικός Προσανατολισμός ( Εθνικό και Καποδιστριακο Πανεπιστήμιο Αθηνών ) Μεταπτυχιακά – μετεκπαιδεύσεις

M.A. In Special Education Needs and Dyslexia ( Liverpool John Moores University, UK, ( LJMU)

Εκπαιδευόμενη Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας 

Κάτοχος Επάρκειας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας (ΕΝΓ)

Κάτοχος διπλώματος Ανάγνωσης κ Γραφής Συστήματος Τυφλών Braille