Δελφινοθεραπεία: μοναδικό pet-therapy

Από την κατηγορία των ζώων που ωφελούν τα άτομα με ειδικές ανάγκες, σίγουρα δεν θα μπορούσαν να λείπουν και τα αξιολάτρευτα δελφίνια. Μόνο στην θέα των συγκεκριμένων ζώων, οι περισσότεροι άνθρωποι νιώθουμε θετικά συναισθήματα. Τη δεκαετία του 50 ο Dr. Lilly ήταν ο πρώτος που ερεύνησε τα οφέλη των δελφινιών στα άτομα με αναπηρίες κι αργότερα ακολούθησαν πολλές έρευνες που εστίασαν στην αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τα δελφίνια.

Ποιες ομάδες ανθρώπων ωφελούν τα δελφίνια;

Η δελφινοθεραπεία, όπως συνηθίζεται να λέγεται, έχει παρατηρηθεί ότι ωφελεί άτομα με συναισθηματικά και ψυχικά προβλήματα (π.χ. κατάθλιψη, φοβίες, άγχος). Επίσης, θετικά αποτελέσματα έχουν παρατηρηθεί και σε άτομα με αναπηρίες, όπως σύνδρομο Down, σύνδρομο Rett, αυτισμός , νοητική Υστέρηση, ΔΕΠ-Υ, επιληψία κ.α. Τέλος, αυτή η μορφή συμπληρωματικής παρέμβασης βοηθάει και άτομα με σοβαρές ιατρικές ασθένειες, όπως είναι ο καρκίνος, η σκλήρυνση κατά πλάκας, οι υδροκεφαλίες, οι μικροκεφαλίες και η μυϊκή παράλυση.

Γιατί τα δελφίνια;

Είναι ευρέως διαδεδομένο ότι τα δέλφινα συγκαταλέγονται στα όντα που διαθέτουν πολύ υψηλό δείκτη νοημοσύνης και τα αποτελέσματα των ερευνών στον τρόπο αλληλεπίδρασης των ζώων αυτών με τον άνθρωπο είναι πραγματικά αξιοθαύμαστα. Αυτό που καθιστά τα δελφίνια μοναδικά είναι οι υπέρηχοι, οι οποίοι χρησιμοποιούνται στην ιατρική εδώ και σαράντα χρόνια. Τα δελφίνια έχουν την ικανότητα να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω υπερήχων. Όμως, μπορούν να αλληλεπιδρούν και με τον άνθρωπο. Η θεραπευτική μέθοδος ουσιαστικά βασίζεται στους υπερήχους που εκπέμπει το σόναρ που έχουν τα δελφίνια προς το νευρικό κεντρικό σύστημα του ανθρώπου. Μέσω των υπερήχων επιτυγχάνεται ο συντονισμός των δυο ημισφαιρίων του εγκεφάλου.

Το ηχοεντοπιστικό σύστημα των δελφινιών είναι εντυπωσιακό. Αλλά ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι ότι σε αρκετές περιπτώσεις έχει παρατηρηθεί πως οι υπέρηχοι, μπορούν να προκαλέσουν μέχρι και αλλαγές στη δομή των κυττάρων και των ιστών του ανθρώπινου σώματος, λειτουργώντας έτσι θεραπευτικά.

Τα ηχητικά κύματα δημιουργούν στο νερό μέσω μιας διαδικασίας, φυσαλίδες. Αυτές προσκρούουν στο ανθρώπινο σώμα και αυξάνουν τη θερμοκρασία του με αποτέλεσμα τη μείωση του μυϊκού πόνου.

Ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των δελφινιών είναι ότι πολλές φορές μπορούν να εντοπίσουν το εκάστοτε ιατρικό προβλήματα στο σώμα του ανθρώπου, χάρη στους υπερήχους που μοιάζουν με τα σύγχρονα ιατρικά υπερηχογραφήματα. Αξίζει να σημειωθεί πως ο θεραπευτικός υπέρηχος έχει μια μέση τιμή στα 2 W/cm2, ενώ ο υπέρηχος του δελφινιού έχει ένταση 8,3 W/cm2. Κατά καιρούς υπήρξαν μαρτυρίες πως τα δελφίνια έχουν αντιληφθεί ακόμη και προβλήματα στην κύηση αλλά και διάφορες κακοήθειες.

Δελφινοθεραπεία – Η μέθοδος

Η δελφινοθεραπεία, όπως άλλωστε και όλες οι ανάλογες θεραπευτικές παρεμβάσεις με ζώα προϋποθέτει την άμεση επαφή με το δελφίνι.

Αρχικά, τα άτομα με αναπηρίες προετοιμάζονται πριν την είσοδο τους στο νερό με την καθοδήγηση του ειδικού θεραπευτικού προσωπικού, λογοθεραπευτή και εργοθεραπευτή. Έπειτα αποφασίζεται το εξατομικευμένο πρόγραμμα που θα ακολουθηθεί με την είσοδο του ατόμου στο νερό.

Στη συνέχεια, όταν το ειδικό επιστημονικό προσωπικό κρίνει το χρόνο κατάλληλο, τα άτομα καλούνται να εισέλθουν στο νερό και να ξεκινήσει ουσιαστικά η φάση της θεραπευτικής κολύμβησης. Σε αυτό το σημείο, τα άτομα κολυμπούν μαζί με τα δελφίνια, τα αγγίζουν και παίζουν παιχνίδια μαζί τους. Ακόμη, μαθαίνουν κάποια νοήματα και σινιάλα έτσι ώστε να επικοινωνούν και να αλληλεπιδρούν με τα δελφίνια.

Αποτελέσματα Ερευνών

Τα αποτελέσματα των ερευνών από την αλληλεπίδραση των ατόμων με τα δελφίνια στον συναισθηματικό τομέα, έχουν δείξει μείωση των συμπτωμάτων κατάθλιψης και γενικότερη ενδυνάμωση του συναισθηματικού τομέα. Συγκεκριμένα, αυτή η αλληλεπίδραση θεωρείται από πολλούς σαν μια μορφή ψυχοθεραπείας, αφού τα άτομα απελευθερώνουν τα συναισθήματά τους, εκφράζουν συναισθήματα χαράς ή ακόμη και λύπης μέσω του κλάματος.

Επίσης, τα αποτελέσματα έχουν δείξει και ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος , μείωση της εγκεφαλική δραστηριότητας (συγκεκριμένα έχουν καταγραφεί περιπτώσεις που κατά τη σύμπλευση ανθρώπου με δελφίνι, η εγκεφαλική δραστηριότητα ήταν παρόμοια με αυτήν που υπάρχει στη φάση της αναισθησίας), ανακούφιση πόνου και συντονισμός των ημισφαιρίων του εγκεφάλου.

Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία;

Ιδανικά αυτή η θεραπεία φέρει τα καλύτερα αποτελέσματα σε παιδιά ηλικίας 4-14 χρονών, τα οποία διαθέτουν στοιχειώδεις δυνατότητες εκμάθησης και αντίδρασης στα χρώματα και στο φως. Παρόλα αυτά η δελφινοθεραπεία μπορεί να αξιοποιηθεί και σε μεγαλύτερα άτομα, έπειτα από ατυχήματα και κακώσεις, ακόμη και σε ηλικιωμένους που προσπαθούν να ανακάμψουν από εγκεφαλικά επεισόδια, με διαφορετική βέβαια παρέμβαση.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως πρόκειται για μια συμπληρωματική θεραπευτική μέθοδο, στην οποία απαιτείται εξατομίκευση και καθοδήγηση από υπεύθυνο προσωπικό με παράλληλη παρακολούθηση από το εκάστοτε ειδικό προσωπικό.

Από την Βασιλείου Θάλεια 

Εκπαιδευτικός, Ειδικη Παιδαγωγός, Εκπαιδευόμενη Διερμηνέας ΕΝΓ

Πτυχιούχος Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, Κατ/νση ψυχολογίας Εθνικό και Καποδιστριακο Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)

Ειδικής Αγωγής και Επαγγελματικός Προσανατολισμός ( Εθνικό και Καποδιστριακο Πανεπιστήμιο Αθηνών ) Μεταπτυχιακά – μετεκπαιδεύσεις

M.A. In Special Education Needs and Dyslexia ( Liverpool John Moores University, UK, ( LJMU)

Εκπαιδευόμενη Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας 

Κάτοχος Επάρκειας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας (ΕΝΓ)

Κάτοχος διπλώματος Ανάγνωσης κ Γραφής Συστήματος Τυφλών Braille