Μια χείρα βοηθείας από έναν πίθηκο….

Έναν πρωτότυπο τρόπο βρήκε μια αμερικάνικη οργάνωση για να βοηθήσει τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Η αμερικανική οργάνωση ‘Helping Hands’ εκπαιδεύει πιθήκους ως βοηθούς ατόμων κυρίως με παράλυση και κινητικές αναπηρίες.

Η οργάνωση αυτή ξεκίνησε στη Βοστώνη και έχει εκπαιδεύσει περισσότερους από 90 πιθήκους, οι οποίοι βοηθούν και στηρίζουν άτομα με κινητικές κυρίως αναπηρίες. Το πρόγραμμα εκπαίδευσης των πιθήκων διαρκεί έως και 5 χρόνια. Είναι η μοναδική οργάνωση παγκοσμίως που εκπαιδεύει πιθήκους γι ‘ αυτόν τον σκοπό.

Γιατί όμως επιλέχθηκαν οι πίθηκοι;  

Ο λόγος που προτιμώνται οι πίθηκοι έναντι των άλλων ζώων έχει να κάνει με την ικανότητα των πρώτων στις λεπτές και επιδέξιες κινήσεις των άκρων τους. Διαθέτουν άψογες κινητικές ικανότητες οι οποίες τους επιτρέπουν να πραγματοποιούν διάφορες κινήσεις όπως: πάτημα κουμπιών τηλεφώνων, τηλεχειριστηρίων, ανάκτηση αντικειμένων που έχουν πέσει στο έδαφος καθώς και επανατοποθέτηση άκρων στο αμαξίδιο. Επίσης οι πίθηκοι είναι σε θέση να ξύσουν σε περίπτωση φαγούρας, να γυρίσουν σελίδα σε ένα βιβλίο, να τοποθετήσουν τα γυαλιά στο πρόσωπο του ανθρώπου ή ακόμη και να τοποθετήσουν καλαμάκια στα μπουκάλια ύστερα από εκπαίδευση. Είναι φανερό πως όλα τα παραπάνω είναι ιδιαιτέρως σημαντικά για ένα άτομο με παράλυση.

Εκτός από τις παραπάνω ικανότητές τους, οι πίθηκοι προτιμώνται επειδή ζουν πολλά χρόνια (30-40 χρόνια).  Ακόμη, το μικρό τους μέγεθος τους επιτρέπει να ξαπλώσουν στα γόνατα του ανθρώπου ή στο λαιμό του. Επίσης, μπορεί να μην είναι γνωστό, αλλά διαθέτουν πολύ έντονο το αίσθημα της ιεραρχίας το οποίο τους παρέχει το κίνητρο να φροντίζουν τον άνθρωπο. Έτσι λοιπόν, οι εκπαιδευτές τους εκμεταλλεύτηκαν αυτό το αίσθημα της ιεραρχίας, ώστε να καλλιεργήσουν έναν ισχυρό δεσμό ανάμεσα στο ζώο και στον άνθρωπο με μοναδικό σκοπό να επωφεληθούν και οι δυο.

Ποιοι μπορούν να ωφεληθούν;

Τα άτομα λοιπόν που μπορούν να ωφεληθούν είναι άτομα με τετραπληγία, παραπληγία και γενικά οποιαδήποτε κάκωση του νωτιαίου μυελού. Εκτός όμως από τα παραπάνω, τα ζώα αυτά μπορούν να είναι βοηθητικά και στα άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας, μυϊκές δυστροφίες και ακρωτηριασμούς εξαιτίας ατυχημάτων ή ασθενειών.

Ποια είναι η διαδικασία;

Οι πίθηκοι θα πρέπει να ωριμάσουν πρώτα πριν εκπαιδευτούν γι’ αυτόν τον σκοπό. Τα πρώτα χρόνια της ζωής τους μεγαλώνουν σε σπίτια που τους προσφέρουν αγάπη και εκεί μαθαίνουν να κοινωνικοποιούνται και να αλληλεπιδρούν με τους ανθρώπους μέσα στο σπίτι. Οι οικογένειες οι οποίες μεγαλώνουν αυτά τα ζώα, γίνονται εθελοντές και δεσμεύονται σε αυτό, δηλαδή να προετοιμάσουν τους νεαρούς πιθήκους, ώστε να παρέχουν τις υπηρεσίες τους στα άτομα που το έχουν ανάγκη.

Το προσωπικό πέραν της τυπικής εκπαίδευσης φροντίζει να παράσχει και επιπλέον εκπαιδεύσεις ώστε να προσαρμόσει τις δεξιότητες του ζώου στις ανάγκες του κάθε ατόμου. Έπειτα μαθαίνει τόσο στο άτομο με την αναπηρία όσο και στην οικογένεια του πώς θα φροντίσουν το νέο ζώο – βοηθό και ενημερώνει για τη διατροφή του, τη συμπεριφορά του και την υγεία του.

Κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου, ζώο και άνθρωπος μαθαίνουν ο ένας τις ικανότητες του άλλου και χτίζουν ένα ισχυρό δεσμό εμπιστοσύνης και κατανόησης. Στην αρχή η ομάδα εκπαίδευσης παρακολουθεί καθημερινά τη σχέση αυτή, αργότερα κάθε βδομάδα ώστε να εξασφαλιστούν τα μέγιστα δυνατά αποτελέσματα.

Από την Βασιλείου Θάλεια 

Εκπαιδευτικός, Ειδικη Παιδαγωγός, Εκπαιδευόμενη Διερμηνέας ΕΝΓ

Πτυχιούχος Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, Κατ/νση ψυχολογίας Εθνικό και Καποδιστριακο Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)

Ειδικής Αγωγής και Επαγγελματικός Προσανατολισμός ( Εθνικό και Καποδιστριακο Πανεπιστήμιο Αθηνών ) Μεταπτυχιακά – μετεκπαιδεύσεις

M.A. In Special Education Needs and Dyslexia ( Liverpool John Moores University, UK, ( LJMU)

Εκπαιδευόμενη Διερμηνέας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας 

Κάτοχος Επάρκειας Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας (ΕΝΓ)

Κάτοχος διπλώματος Ανάγνωσης κ Γραφής Συστήματος Τυφλών Braille